In 1864 kocht de Bouwvereeniging te Groningen – de eerste woningcorporatie in de stad – ten zuiden van de vestingwal grond aan om er kleine, degelijke woningen voor de ‘arbeidende, niet behoeftige klasse’ te bouwen. Het was de tijd waarin werd ingezien dat de opeenhoping van mensen in vochtige krotten in sombere stegen de ontwikkeling van besmettelijke ziekten in de hand werkte. Door woningen in een ruime en luchtige omgeving te bouwen, konden de zedelijkheid en de gezondheid van arme stadsbewoners worden bevorderd en kon tegelijkertijd in de speculatiebehoefte van de vermogende leden van de Bouwvereeniging worden voorzien.
De huisjes uit 1864/65 staan er nog altijd en vormen samen met later gebouwde woningen een van de meest charmante buurtjes van de stad. Over de geschiedenis van de Brandenburgerbuurt – bestaande uit (Kleine) Brandenburgerstraat en (Kleine) Sophiastraat – heeft bewoner Annet Kampinga een boekje geschreven.
Zij beschrijft daarin het verhaal van de Bouwvereeniging. Aan de hand van historische kaarten vertelt zij eveneens wat zich in dit kleine stukje stad vanaf de 16e eeuw allemaal heeft afgespeeld.
Historische kaarten en foto’s
Het hoge, droog gelegen gebied ten zuiden van de vesting Groningen was in de 16e eeuw een nog glooiende landschap vol korenmolens, aantrekkelijk voor tuinders, maar het verschafte ook strategische voordelen aan vijandelijke legers, zoals die van de Spanjaarden in de Tachtigjarige Oorlog en Bommen Berend in 1672. In de 19e eeuw vormde de Brandenburgerbuurt het decor van de mooiste tuinkoepels die Groningen rijk was.
In het boekje wordt verder onder andere aandacht besteed aan het stempellokaal aan de Sophiastraat in de crisisjaren van de vorige eeuw en de winkeltjes die er ooit te vinden waren. Daarnaast worden herinneringen opgehaald aan de Tweede Wereldoorlog, gewezen op het vele groen in het buurtje en op bijzondere architectonische details en archeologische vondsten. Het boekje telt zestig pagina’s en bevat bijna tachtig kleurenfoto’s en ruim dertig historische foto’s en afbeeldingen. Ontwerp en fotografie zijn van de hand van grafisch vormgever Maurits Peerbolte.
Waar te koop
‘Anderhalve eeuw Brandenburgerbuurt’ is te koop bij Primera aan de Meeuwerderweg of (na werktijd) aan de Sophiastraat 9 bij Annet Kampinga. Het boekje kost twintig euro.